يکي از عمده مشکلات کشاورزان و باغداران، خشک شدن درختان و نهال ها بعد از کاشت مي باشد. در اين مطلب تصميم داريم بصورت تخصصي به اين مبحث بپردازيم.
علت خشک شدن سرشاخه هاي گردو
گردو يکي از محصولات باغي مهم در ايران مي باشد که مغز ميوه و چوب آن از نظر اقتصادي ارزشمند بوده و ايران حدود ?? درصد از سطح زير کشت اين محصول را به خود اختصاص داده و از نظر توليد گردو در رتبه چهارم قرار دارد. با وجود درصد بالا سطح کشت گردو در ايران اما متاسفانه عملکرد پاييني در توليد محصول دارد و يکي از عوامل مهم در کاهش عملکرد آفات و بيماريهاي خسارت زا در اين محصول مي باشد.
يکي از عارضه هاي شايع در درخت گردو خشک شدن شاخه و سرشاخه هاي گردو مي باشد که عوامل مختلفي مانند سرماز زدگي، آفاتي مانند کرم خراط و بيماري هاي از قبيل شانکر باکتريايي مي تواند باعث بروز اين علائم گردد. ولي مهمترين و شايع ترين عامل در خشک شدن شاخه و سرشاخه هاي گردو بخصوص در مناطق گرم قارچ بيماريزا گاهي و خسارتزاي بنام ناتراسيا (Nattrassia magniferae) مي باشد.
اين بيماري اولين بار از درختان گردو از کرمان گزارش شده است و تاکنون در درختان مختلفي مانند پسته، بادام، گلابي، سيب، هلو، صنوبر، بيدمجنون از نقاطق مختلف ايران مشاهده و گزارش گرديده است. تمامي ارقام گردو به اين بيماري حساس مي باشد، همچنين درختاني که از نظر تغذيه دچار ضعف مي باشد براي آلودگي به اين بيماري مساعد تر هستند. اين بيماري در مناطق سردسير خسارت چنداني وارد نمي کند و برعکس در مناطق گرما و خشک خسارت شديدي مي تواند به درختان وارد کند
علائم بيماري ناتراسيا در گردو
براساس تجربه اکين نهال اين قارچ بيماريزا گياهي روي برگ هاي درختان گردو علائمي نداشته و خسارت آن روي شاخه و تنه مي باشد. اسپور هاي (بذرهاي قارچ) اين قارچ فقط قادر است که از پوست نازک و سبز درختان نفوذ کرده و به درخت خسارت وارد کند.
در درختان مسن اين قارچ نمي تواند از پوست ضخيم تنه رخنه کند و فقط از پوست نازک سرشاخه ها نفود کرده و به همين جهت در درختان مسن ابتدا خشکيدگي در سرشاخه هاي بالاي درخت مشاهده مي گردد که بتدريج به سمت پايين توسعه مي يابد. اين قارچ ابتدا از پوست درخت وارد شده و موجب سياه شدن بافت چوبي تنه درمحل نفوذ مي گردد.
اين سياه شدگي بافت بتدريج به استوانه مرکزي شاخه پيشروي و در نهايت کل شاخه در بر گرفته و با انسداد بافت آوندي در محل آلودگي که ممکن است در اثر تخريب بافت آوندي يا تيلوز ايجاد گردد موجب خشک شدن شاخه و سرشاخه مي شود، که اين خشکيدگي در صورت آلودگي شديد همراه با دماي بالا هوا بصورت سبز خشک شدن برگها و ماندن آنها روي شاخه نمايان مي گردد. کود جادوگر گياهان رو ببين!
علائم آلودگي در روي تنه بصورت رگه هاي سوختگي و رنگ پريدگي بخصوص در سمت رو به آفتاب بروز مي کند و سپس پوست در محل سوختگي و خشک شده شاخه و تنه بصورت کاغذي در آمده که از تنه جدا شده و زير پوست حالت دودي مانند سياه مشاهده مي گردد که در واقع اسپور هاي قارچ بوده که مي تواند با وزش باد و باران به راحتي پراکنده شده و موجب آلودگي ساير درختان گردد.
همچنين در برخي موارد در روي تنه و شاخه هاي خشک در اثر قارچ ناتراسيا جوش هاي نارنجي رنگي مشاهده مي شود که اين جوش هاي نارنجي رنگ (فيتيله نارنجي) در اثر الودگي ثانويه به قارچ فرصت طلب سيتوسپورا مي باشد که اين قارچ سيستوپورا اغلب به بافت هاي چوبي ضعيف يا خشک شده در اثر ساير قارچ ها در اغلب درختان حمله مي کند.
نکته: در درختان جوان يا نهال هاي تازه کاشته شده قارچ ناتراسيا مي تواند به تمامي بخش هاي تنه و شاخه درخت که داراي پوست نازک و سبز هست حمله کند و موجب خشک شدن کل درخت، شاخه هاي بزرگ يا بخش اعظمي از درخت گردد.
اسپورهاي قارج که نسبت به سرما، خشگي و گرما مقاوم بوده مي تواند توسط باد و باران از منبع آلودگي (درختان آلوده در باغ) به ساير مناطق و درختان پراکنده شوند. آرتروسپور هاي (نوعي بذر مقاوم مخصوص قارچ ها) به راحتي مي توانند از طريق زخم هاي موجود در تنه که در اثر ضربات مکانيکي، زخم هرس، زخم هاي ناشي از نوسانات دمايي به پوست و تنه درخت نفوذ کرده و موجب آلودگي گردد.
براساس مشاهده ميداني گروه اکين نهال ارتورسپور هاي ناتراسيا مي تواند حتي از پوست سالم، نازک و سبز درختان جوان و نهال ها نيز نفوذ کرده و موجب آلودگي و تخريب بافت چوبي و آوندي درخت گردد. اين بيماري در تابستان بخصوص در دماي بالا بيشتر گسترش يافته و خسارت شديدتري وارد مي کند.
درمان و کنترل خشکيدگي سرشاخه و شاخه هاي گردو
تاکنون روشي براي درمان خشکيدگي سرشاخه و شاخه گردو در اثر قارچ ناتراسيا معرفي نشده است و بهترين روش براي کنترل اين بيماري پيشگيري و جلوگيري از آلودگي به اين بيماري مي باشد. مهمترين نکته در مورد کنترل بيماري ناتراسيا حذف منبع آلودگي مي باشد.
اين منبع آلودگي مي تواند يک درخت خشک شده در باغ، يک باغ آلوده در يک منطقه باشد. با توجه به بازديد هاي ميداني گروه اکين نهال درختان و باغات گردو در منطقه غرب و جنوب غرب استان تهران (ملارد، صفا دشت، گرمدره، شهريار، قدس) و اغلب مناطق استان کرج بطور وسيعي دچار آلودگي به اين بيماري مي باشد.
از اينرو براي کنترل موثر اين بيماري نياز به هماهنگي جامع در ميان کشاورزان و باغداران در اين مناطق مي باشد. زيرا در صورت رعايت و اجرا روش هاي کنترلي توسط يک باغدار و عدم رعايت آن توسط باغدار مجاور و يا هم منطقه اي موجب کاهش راندمان کنترل بيماري در باغ تيمار شده و در نهايت عدم موفقيت کامل در کنترل اين بيماري مي گردد. گياهات براي رشد عاشق درين گرين هاس ميشن پس ببينش!!!
با اين وجود بهترين روش براي کنترل بيماري ناتراسيا در يک باغ و درخت آلوده، هرس شاخه خشک شده و آلوده حدود ?? سانت پايين تر از انتهاي محل خشک شده و يا داراي علائم بطوري که در محل هرس شده بافت سالم بوده و پوشاندن محل هرس با چسب باغباني مي باشد.
در صورت خشک شده درخت در اثر اين بيماري بايد درخت آلوده کاملا بريده شده و بقاياي آلوده در بيرون از باغ سوزانده و منهدم گردد. همچنين براي جلوگيري از انتشار بيماري از باغات مجاور بايستي درختان گردو چندين بار در سال با سم اکسي کلر مس با غلطت ? در هزار و يا تيوفانات متيل با غلظت ? در هزار سمپاشي گردد.
نکته مهم ديگر اينکه درختان گردو ضعيف از نظر تغذيه به اين بيماري حساسيت بيشتري (با فسفيت پتاسيم فيتوپاد پادنا، کينگ ايکس گرين گردوي قوي تري داري پس کليک کن!) دارند بنابراين تغذيه مناسب درختان گردو و ساير درختان براساس يک برنامه غذايي جامع و دقيق موجب مقاومت درخت در برابر بيماري ناتراسيا و اکثر ساير بيماريها و آفات گياهي مي گردد.
در صورت تشخيص محل نفوذ قارچ ناتراسيا در درخت جوان و نهال ها در مراحل اوليه آلودگي قبل از خشک شدن شاخه مي توان محل نفوذ را با چاقو ضدعفوني شده با وايتکس تراشيده و سپس محل زخم پس از تزريق را با بردو تيمار و سپس محل را با چسب باغباني پوشانده شود.
نکته مهم در اين عمل اين است که نبايد کل پوست تنه در محل زخم تراشيده شود زيرا در اين حالت ارتباط آوندي شاخه از بين رفته و نهايت خشک مي شود (براي اگاهي و آشنايي بهتر با روش کنترل اين بيماي مي توانيد از متخصصين گياهپزشکي اکين نهال مشاوره بگيرد).
نکته مهم ديگر اينکه در تابستان هاي گرم به دليل حساسيت گردو به دماي بالا و سوختن برگها، موجب ضعف شديد گردو و در نهايت خسارت شديد اين بيماري در مناطق آلوده مي باشد. از اينرو باغداران حتما بايد روش هاي مديريتي براي افزايش مقاومت گردو در برابر گرماي تابستان مانند محلول پاشي با سيليکات پتاسيم، محلول پاشي با ترکيبات آمينو اسيدي را در برنامه خود قرار دهند.
کارشناسان متخصص و حرفه اي در نهالستان akinnahal آماده ارائه هرگونه خدمات مشاوره به شما در مورد خريد نهال و احداث باغ ميباشند.